Lækna lán skuldir?

Einhver kynni að álykta sem svo að þeir sem skulda of mikið og ráða ekki við afborganir lána þurfi einna síst á frekari lántökum að halda. Hið svokallaða endurreisnarplan, eða uppbygging atvinnulífsins, er þó grundvallað á þeim vísindum að meira erlent lánsfé sé nauðsynlegt. Atvinnulífið sem er að 2/3 gjaldþrota telur sig verða að komast í erlent lánsfé til "uppbyggingar". Ég hef ekki séð í hverju þessi uppbygging á að vera fólgin.

Í stuttu máli er eingöngu skynsamlegt að taka erlend lán til framkvæmda sem skaffa í staðinn gjaldeyristekjur. Ekki til neins annars. Illu heilli hentu íslendingar þessu gullvæga prinsippi á ruslahaugana fyrir mörgum árum og gengur illa að skilja það æ síðan eins og staðan sýnir glögglega. Í bili eru vondir tímar til að fara í stóriðjuframkvæmdir því að þær útheimta stór erlend lán sem þær greiða (vonandi) til baka á mjög löngum tíma. Vatnsaflsvirkjanir sem selja rafmagn til stóriðju eru eðal dæmi um þetta.

Nú getur verið að það vanti lán til að endurfjármagna önnur sem eru að falla á gjaldaga, en það gildir ekki um þau lán sem hér um ræðir því að þau stendur til að nota í gjaldeyrisvaraforða seðlabankans sem að fyrirmælum IMF á að nota til að fjármagna fjárflótta úr landi við afléttingu gjaldeyrishaftanna. Já - þú last rétt. 700 milljarðar eiga að vera til taks fyrir seðlabankann í því ævintýri - nokkuð sem er valfrjálst fyrir íslendinga.

Ég hef skrifað um það áður, en ég er ekki viss hvort er verra, icesave samningurinn, eða endurreisnarplanið sem samþykkt hans á að opna fyrir. Ég legg því alveg eindregið til að hafna hvorutveggja. Það er jú betra að gera ekkert en tóma vitleysu. 

Þetta matsfyrirtæki Fitch Ratings er síðan jafn trúverðugt um láhæfi og næsti flækingshundur. Það ásamt fleirum mat það svo að 100% húsnæðislán til bandarískra fátæklinga, án greiðslumats eða nokkurra pappíra um að lántakandi hefði vinnu yrðu að traustum fjárfestingarkostum ef þau kæmu nægilega mörg saman í eina bendu. Sambærileg að gæðum og ríkisskuldabréf voldugustu þjóðríkja!  Megin forsendan var að húsnæðisverð yfir öll bandaríkin gæti ekki lækkað samtímis! Á grunni þessa "mats" voru risastórir skuldapakkar með þessum lánum seldir um allan heim - m.a til lífeyrissjóða. Vanhæfi þess og annarra startaði núverandi heimskreppu hvorki meira né minna.

 

 

Telja að ljúka verði Icesave

Athugasemdir

[Svala Jónsdóttir, 21.7.2009 kl. 21:51]

Hvað viltu sjá í staðinn? Áframhaldandi atvinnuleysi með tilheyrandi fólksflótta og hrun krónunnar? Eða hvað?

Lýsi eftir plani B.

[Ólafur Eiríksson, 21.7.2009 kl. 23:03]

Þyki þér líklegt að ég vilji sjá; Áframhaldandi atvinnuleysi með tilheyrandi fólksflótta og hrun krónunnar - þá veit ég ekki alveg hvað skal segja. Það er heldur erfitt að byrja samræður eftir svoleiðis formála. Maður verður næstum því miður sín yfir að vera svo vondur maður

En; atvinnuleysi og landflótti verður ekki umflúið eins og málum er komið. Við getum reynt að afstýra einhverju af því með frekari erlendum lántökum NÚNA og goldið fyrir það síðar, jafnvel lengi, jafnvel sett okkur á hausinn.  Eða við getum ákveðið að girða okkur í brók og taka þennan skell harkalega í nokkur ár, komist á botninn og byggt okkur síðan upp aftur með kjallarann í lagi. Með viðráðanlega erlenda skuldastöðu. Mér líst betur á það.

En eins og aðrir hef ég ekki erlendu skuldastöðuna á hreinu. Það virðist jafnvel vera samkvæmt nýjustu fréttum að hún sé okkur ofviða. Allar vangaveltur um stöðuna hanga að sjálfsögðu á þessu.

Með þessum formála vil ég ekki sá meiri erlend lán og allra síst í gjaldeyrisvaraforða seðlabankans. Frekar höftin upp og loforð frá bankanum um að hann taki engan þátt í að lyfta gengi krónunnar og þjóni einungis hlutverki viðskiptavaka. Það afstýrir því að skattgreiðendur fjármagni fjárflótta úr landi og minnkar líkur á greiðsluþroti ríkis, og annarra í erlendri mynt - minni erlend lán sem þarf að borga með útflutningi á vörum og þjónustu.

Þetta getur þýtt meira fall krónunnar í bili. Skal engan undra eins og búið er að offramleiða hana á liðnum árum. Meira fall krónunnar veldur að sjálfsögðu enn meiri vanda varðandi gengistryggð lán. Við getum líka vænst meiri verðbólgu sem hér er til á lager og enn er kynt undir með háum vöxtum, verðtryggingu, os. frv. Á þessu þarf að finna lausnir. Til lengri tíma þarf verð- og gengistrygging lána að víkja ef það á að ná stjórn á peningamálum. Ef ríkið hefði stjórnað böknunum hefði mátt véla um þessa hluti nokkuð á innanlandsforsendum - t.d að afnema verðtryggingu með handafli, bakka vísitölunni, leiðrétta gengistryggð lán os. frv. Málið flækist vafalaust með aðkomu erlendra eigenda að ísl. bönkunum. Það er ný staða sem ég hef ekki áttað mig á. En plan A - tekur ekki heldur á þessu í raun og veru.

[Ólafur Eiríksson, 21.7.2009 kl. 23:19]

Þetta er herfileg klessa.

1) Erlendar skuldir eru á barmi hins mögulega.

2) Innlenda krónuhagkerfið er komið upp á rönd - eignir og skuldir allt of miklar og afskriftir eða verðbólga verður að leiðrétta það. (gjaldþrot eru vond leið en virkar líka)

3) Atvinnulífið okkar er rammskakkt, það var keyrt áfram í boði erlendra lánadrottna síðustu mörg ár; mikill innflutningur, mikill viðskiptahalli við útlönd, miklar skattekjur ríkisins buðu upp á útþenslu þess, niðurskurður þar og leiðrétting hallareksturs ofan í lamaðan einkageira þýðir bara mikið atvinnuleysi og jafnvel efnahagshrun. Freistandi er að reka ríkið með halla áfram og fjármagna það með krónuprentun úr seðlabanka en IMF leyfir það ekki. Það kemur líka niður á krónunni með aukinni verðbólgu og gengisfellingum. En hvað skal gera?